Mấy Dặm Sơn Khê I Thái Thanh Trước 1975 I Chuyên Đề Tưởng Niệm Danh Ca Thái Thanh

HÀO KHÍ THÁI THANH
Tôi rất thích nghe cô Thái Thanh ca những tác phẩm của nhạc sỹ Nguyễn Văn Đông. Với riêng tôi, ngôi vị Ông Hoàng Điệu Slow là nhạc sỹ Nguyễn Văn Đông, mặc dù sau này hậu thế phong tặng danh hiệu này cho nhạc sỹ Đoàn Chuẩn – Từ Linh.

Ca từ của nhạc sỹ Nguyễn Văn Đông thường dùng nhiều từ cổ, kết hợp với màu nhạc bay bổng, đậm màu tiền chiến, như chắp cánh cho tiếng hát Thái Thanh thể hiện được thế mạnh kỹ thuật của mình. Với nhạc của Nguyễn Văn Đông, ngoài sự du dương, bay bổng, cô Thái Thanh còn ca ra được cái hào khí mà nhạc sỹ gửi gắm trong tác phẩm. Điều này, các bậc nam nhi cũng hiếm khi làm được.

Mấy dặm sơn khê của nhạc sỹ Nguyễn Văn Đông, qua tiếng hát Thái Thanh xứng đáng để bạn lưu lại vào máy và nghe mãi về sau như một trong những bản thu mẫu mực của tân nhạc Việt Nam.

Thái Thanh đi hát từ năm 14 tuổi và sở hữu một giọng ca đáng kinh ngạc khiến những ai lần đầu tiên nghe phải giật mình. Đó là sự kết hợp nhuần nhuyễn giữa dân nhạc Bắc Bộ (chầu văn, quan họ, chèo) và Opera phương Tây. Điều đáng nói là bà đã tự học hát, học nhạc qua những cuốn sách âm nhạc và đã tự định hình cách hát của mình – Đó chính là sự “cường điệu”.

Cường điệu, gây sự chú ý là một phẩm tính biểu hiện nằm ngoài văn hóa tinh thần cũng như tính cách của người Việt Nam lúc bấy giờ, vốn ảnh hưởng nhiều bởi văn hóa Nho giáo, Phương Đông. Ngay cả những người đàn ông dù rất tài ba cũng ráng ép mình khiêm cung, còn phụ nữ thì càng không được và không khuyến khích được biểu hiện. Bà Thái Thanh ngay từ nhỏ đã dám làm điều mà ngay cả các đấng nam nhi cũng ngại ngần không dám, và chính điều đó đã khởi đầu cho một hành trình phi thường trong nền văn nghệ Việt Nam.

Có người nói vui là ai công lực yếu không nghe nổi Thái Thanh bởi tính cường điệu này. Tuy nhiên, khi nghe được thì sẽ bị nghiện, bị mê hoặc và tôn thờ. Bà sở hữu âm vực giọng rất rộng trải dài từ trung đến cao, uyển chuyển, kỹ thuật lắt léo lên bổng xuống trầm, bi ai, bông đùa như một trò chơi đơn giản đến khó tin. Hầu hết các tác phẩm qua giọng ca Thái Thanh đều thổn thức, rũ rượi, nồng nàn hơn nguyên bản bởi sự cường điệu hóa trong cách biểu hiện tác phẩm. Thường sự “đi quá giới hạn” sẽ gặp ngay phản tác dụng và làm mất tinh thần tác phẩm, nhưng với Thái Thanh, khi bà làm quá, chính tác giả cũng giật mình, rơi lệ tâm đắc và phát hiện ra những chiều kích ẩn sâu trong tác phẩm của mình.

Đó là chưa nói đến cách phát âm, nhả chữ vô cùng chuẩn mực, từng câu từng chữ đều được bà trau chuốt, diễm lệ hóa như người thợ thủ công khó tính nhất. Nói không ngoa, Thái Thanh là nữ ca sỹ đã góp phần làm cho tiếng Việt trở nên lộng lẫy và lóng lánh đến không bút nào tả xiết. Xin trích dẫn nhận định của nhà văn Nguyễn Đình Toàn về điều này: “Qua tiếng hát Thái Thanh, người ta cảm thấy yêu tiếng nói dân tộc hơn, thương yêu nhau hơn”.

Với trường phái cường điệu, ấn tượng của giọng ca, bà có thể được xem như một nữ anh thư hào kiệt của phụ nữ Việt trong thời kỳ bị đè nén, kìm kẹp bởi những gông cùm công – dung – ngôn – hạnh đầy bảo thủ, khắc nghiệt. Thế nên, danh xưng tượng đài âm nhạc vốn chỉ dành cho những nhạc sỹ lớn, khán thính giả cũng không ngại ngần trao cho bà. Thậm chí không cần bất cứ danh xưng nào, hai chữ Thái Thanh đã mang theo một sức nặng và ánh hào quang lộng lẫy, khó phai mờ trong tâm trí người yêu nhạc.
#ThaiThanh #MayDamSonKhe

Nguồn:https://ictjcolombia.org/